سلام!
من حافظ شناس یا قرآن پژوه و یا مدرس و دانشجوی ادبیات نیستم. من فقط یک انسانم که با امکاناتی که دارم مروری بر اشعار حافظ داشتم. نه بطور کلی بلکه بطور موضوعی. مثلا بدنبال یک واژه گشتم تا بفهمم در ذهن حافظ چه میگذشته. هرچند چندان موفق نبودم اما با اشعاری روبرو شدم که خیلی برام جالب بود (و تاثیر گذار)
حافظ و حافظ پژوهان
چند شعر حافظ رو مرور کردم و به اشعاری از امام علی(ع) به شکل رمز (طالع که ابجد 110 داره که معروفه به عدد امام علی(ع) که آن هم110 است) و غیر رمزی (ارادت حافظ به صحنه نجف) رسیدم، با خودم گفتم پس چرا حافظ پژوهان هنوز به نتیجه مشخصی درباره حافظ نرسیده اند. با من همراه باشید تا بیشتری در این مورد توضیح بدم؛
اقای خرمشاهی یکی زا معروف ترین حافظ شناسان هستند. ایشون وقتی درباره شیعه بودن یا نبودن حافظ مطلب می نویسند، اعتقادشون رو اینطوری بیان می کنندکه حافظ فرد عارفی بوده اما قبل از عرفان شاعر بوده. یعنی روی شعر حافظ تاکید می کنند و همینطور بیان میکنند که حافظ یک شیعه به این شکل نبوده بلکه شافعی بوده و پیرو مکتب حنفی که شافعی ها هم به اهل بیت ارادت زیادی دارند...
اولین سوال من از آقای خرمشاهی اینه که چرا ایشون حافظ را تا این حد به شافعی ا نزدیک دانسته؟ حتما اشعاری را دیده است که به این نتیجه رسیده. ثانیا آقای خرمشاهی حافظ نه لزوما به جبر معتقد بوده و نه الزاما از ان فراری بوده و در هردومورد ما مثل نقض داریم که این شیوه درست زندگی است.
مثلا حافظ می وید: در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند، یا رب گر تو نمی پسندی تغییر کن قضا را
ثالثا آقای خرمشاهی عزیز، هنوز ما بخوبی نمیدانیم که دوران حافظ شیعه حکومت داشته و یا سنی، که اگر شیعه حاکم بوده که حرفی نیست اما اگر طبق بعضی قول ها بر طبق اسناد یافت شده سنی بر شیراز حاکم بوده که راز و رمزی که در حرف های حافظ دیده میشه دیده میشه نوید یک تقیقه را میده که در بین اهل سنت فکر نمیکنم کسی به تقیقه اعتقادی داشته باشه. (البته ممکنه شافعی ها داشته باشند که این یعنی عقیده مشترک شیعه و شافعی و نه اینکه حافظ شافعی بوده)
سایر حافظ پژوهان هم آنطور که ما شنیدیم گروهی افراط و گروهی تفریط رو پیشه کردن. یعنی بعضیها حافظ رو اهل شراب معرفی کرد و دنیا پرستی و بی خدایی، بعضیا هم از اونطرف افتادن.
اما گروهی هم هستند که به حد متوسط اکتفا کردن اینکه حافظ شاعر بسیار خوبی بوده (که تا اونجا که من دیدم اکثثرا روی سطح کیفی و اوج بودن اشعار حافظ نظر مشترک داشتند) و عارف هم بوده.
مثلا آقای خرمشاهی معتقد هست که حافظ شاعری عارف بوده (و نه عارفی شاعر).
